ماتوزوف: روسیه خواهان برخورد با آمریکا بر سر هیچ مساله ای از جمله ایران نیست

مصاحبه اختصاصی افق با ویاچسلاو ماتوزوف، رئیس انجمن دوستی و همکاری روسیه و کشورهای عرب و خاورمیانه، دیپلمات پیشین روسیه در واشنگتن:
سیامک دهقانپور:
«اهمیت سفر نیکلا پاتروشوف، دبیر شورایعالی امنیت ملی روسیه، به ایران به عنوان بلندپایه ترین مقام روسی که پس از تنش در روابط دو کشور به تهران می رود در چیست؟ آیا او بیشتر در خط پوتین است تا مدودیف؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«پاتروشوف تنها هماهنگ کننده ی امور خارجی نیست بلکه ساز و کار امنیتی روسیه را نیز زیر نظر دارد. من تفاوت زیادی میان مدودیف و پوتین نمی بینم و شخصا معتقدم آنها یک تیم هستند که تصور نمی کنم نگاه چندان متفاوتی در برابر ایران، خاورمیانه، و جهان عرب داشته باشند.»
سیامک دهقانپور:
«محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری ایران، نیروگاه بوشهر را نماد همکاری ایران و روسیه توصیف کرد آیا مسکو نیز همین نگاه را دارد؟ نگاه مسکو و واشنگتن نسبت به ایران چه تفاوت آشکاری دارد؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«درست است. هیچ نقطه جدی دیگری نیست که ایران و روسیه را بر سر منافع مشترکشان با هم متحد کند. نیروگاه بوشهر تنها پروژه ی بسیار مهمی است که از منظر سیاسی، استراتژیک، و تکنولوژیک دو کشور را به هم نزدیک می کند. نیروگاه بوشهر همچنین بخشی از رویکرد مشترک آمریکا و روسیه در قبال ایران است. روسیه و آمریکا بر سر عدم گسترش جنگ افزار هسته ای اتفاق نظر کامل دارند و بی تردید بر این اتفاق نظر خواهند ماند. روسیه در این باره در قبال ایران به آمریکا اطمینان داده است. نگاه و رویکرد مسکو در قبال ایران آن جایی با واشنگتن متفاوت می شود که ما معتقدیم ایران در پی تولید جنگ افزار هسته ای نیست.»
سیامک دهقانپور:
«اعتماد و عدم اعتماد میان ایران و روسیه در چه سطحی است؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«فدراسیون روسیه ساز و کار اطلاعاتی و امنیتی خود را دارد. نیکلای پاتروشوف خود دست پرورده ی سیستم اطلاعات و امنیت روسیه است. مسکو اطلاعات کافی درباره ی برنامه ی هسته ای ایران در دسترس و در اختیار دارد و وقتی می گوید شواهدی از برنامه ی جنگ افزار هسته ای در ایران نمی بیند بر مبنای قرائن حرف می زند. آمریکا ممکن است اطلاعات دیگری داشته باشد. اسرائیل نیز همین طور. اما، فکر نمی کنم روسیه در باره ی چنین مساله ی حساسی در همسایگی اش تحت تاثیر مواضع دیگر کشورها قرار بگیرد و به اطلاعات بدست آمده از آنها تکیه کند.»
سیامک دهقانپور:
«مسکو به ادامه ی غنی سازی اورانیوم در ایران چگونه نگاه می کند؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«غنی سازی اورانیوم بر طبق پیمان ان پی تی منع نشده است. مسکو به یافته های آژانس بین المللی انرژی اتمی اعتماد دارد و این گزارش ها هیچ کدام وجود برنامه ی هسته ای نظامی را در ایران تائید نمی کند. البته آژانس تردیدهایی نسبت به فعالیت های ایران دارد که موضع مشترک روسیه و آمریکا در آن باره این است که ایران باید در جهت رفع این ابهامات گام بردارد. هر آن آژانس وجود برنامه ی نظامی هسته ای را در ایران تائید کند مسکو بلافاصله به تلاش های بین المللی برای توقف آن خواهد پیوست.»
سیامک دهقانپور:
«طرح لاوروف نخستین پیشنهاد مسکو برای مجاب کردن ایران به همکاری نیست. چه چیزی این بار فرق کرده است؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«لاوروف موضع بسیار روشنی دارد. ما به هیچ عنوان خواهان برخورد با آمریکا بر سر هیچ مساله ای از جمله ایران نیستیم. اما، نباید موضوع ایران را سیاسی کرد و آمریکا نباید از پرونده ی هسته ای ایران برای مقاصد سیاسی در خاورمیانه استفاده کند. ما باید بر مبنای اصول روشن سازمان ملل حرکت کنیم. در این صورت در مورد همه ی مشکلات رویکردی همسو خواهیم داشت.»
سیامک دهقانپور:
«چرا طی شانزده سال گذشته هیچ پروژه ی بزرگ دیگری غیر از نیروگاه بوشهر میان ایران و روسیه شکل نگرفته است؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«روسیه در سیاست جهانی خود به عنوان یک قدرت عضو شورای امنیت الویتی هایی دارد. نخستین الویت روسیه روابط با شریک اصلی اش در جهان، ایالات متحده آمریکا، است. این به این معنا نیست که روسیه منافعش در دیگر نقاط جهان از جمله خاورمیانه، شرق دور، آفریقا، یا اتحادیه ی اروپا را جدی نمی گیرد. ایران نیز در این میان جایگاه خود را دارد. البته به هر شکل روابط آمریکا و روسیه بر جهت گیری سیاست روسیه در قبال ایران تاثیر مستقیم یا غیرمستقیم می گذارد. پذیرش قطعنامه های شورای امنیت علیه ایران از سوی روسیه انعکاسی است از عدم تمایل مسکو به تخریب روابطش با واشنگتن. اما، روسیه همواره کوشیده است این موضع گیری ها در راستای احترام به تمامیت ارضی و استقلال ایران اتخاذ شود.»
سیامک دهقانپور:
«با توجه به سفر علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ی ایران، به مسکو برای دیدار با سرگی لاوروف فکر می کنید وزیر خارجه درباره ی پرونده ی هسته ای اختیاری برای مذاکره داشته باشد؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«یکی از دلایل سفر نیکلای پاتروشوف زنده نگهداشتن روند مذاکره با ایران است. در نبود فضای مذاکره اعمال قدرت کشوری به کشوری دیگر رخ خواهد داد که اصلا سازنده نیست. با توجه به شرایط دشوار منطقه در پی قیام های عربی و وضعیتی که متحدان ایران در سوریه و لبنان دارند باید به موقعیت ایران عمیقتر نگاه کرد. من فکر نمی کنم مداخله ی نظامی به هیچ وجه به سود منطقه و جامعه ی جهانی باشد.»
سیامک دهقانپور:
«افکار عمومی روسیه چه نگاهی به ایران دارد و این نگاه چه تاثیری بر سیاست مدودیف و پوتین در برابر ایران دارد؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«ایران همسایه ی ما است. ممکن است از لحاظ استراتژیک اهمیت آمریکا را برای روسیه نداشته باشد اما، کشور بسیار مهمی در مرزهای جنوبی و در خاورمیانه است. از این رو رهبران روسیه می کوشند روابط با ایران را در سطح خوبی حفظ کنند و در عین حال در مسائل داخلی آنها دخالت نکنند. نحوه ی زندگی سیاسی آنها به خودشان مربوط است. ما به آنها نوع حکومتشان را دیکته نمی کنیم. روسیه شاید مشوق حکومت اسلامی و قوانین اش نباشد اما، تعیین نوع رژیم حاکم بر ایران را وظیفه خود نمی داند. ما مخالف هر گونه حرکت هیجانی و انقلابی در مرزهای جنوبی خود هستیم.»
سیامک دهقانپور:
«اما، آیا افکار عمومی روسیه چنین نگاهی به ایران دارد؟»
ویاچسلاو ماتوزوف:
«افکار عمومی روسیه نگاه مثبتی به ایران دارند. ما روابط سنتی و تاریخی دیرینی با ایران داریم که به دهه ی بیست و سی قرن گذشته برمی گردد. ایران جزء نخستین کشورهایی بود که اتحاد جماهیر شوروی سابق را پس از انقلاب بلشویکی به رسمیت شناخت. ما با تمام حکومت های ایران روابط خوبی داشته ایم. از جمله حکومت شاه. ما مشوق انقلاب پنجاه و هفت در ایران نبودیم. این تصمیمی بود که مردم ایران گرفتند. در روسیه گروههایی هستند که حامی اسرائیل و مخالف روابط مسکو با تهران هستند. آنها می کوشند بر افکار عمومی روسیه تاثیر بگذارند اما، موفق نخواهند شد. سیاست مسکو حفظ روابط خوب با ایران در عین حفظ روابط با آمریکا است.»