آیا دولت اوباما سیاست خود را در برابر ایران تغییر خواهد داد؟

در برنامه ی تفسیر خبر جمعه شب چالش پیش روی آمریکا میان تحریم و مذاکره با ایران بدنبال انتخابات ریاست جمهوری مورد بررسی قرار گرفت.
مصاحبه ای اختصاصی با مارک کرک، عضو کمیته ی پر قدرت تخصیص بودجه مجلس نمایندگان آمریکا، داشتیم؛ و گفتگویی با پروفسور علی انصاری، استاد دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند، سرپرست گروه تنظیم کننده ی گزارش چتم هاوس، درباره ی انتخابات ایران.
در بخش دوم تفسیر خبر امشب کارشناسان گرامی برنامه، آقایان آرام حسامی، استاد علوم سیاسی دانشگاه مانتگمری، و بابک داد، تحلیلگر و وبلاگ نویس، این تحولات را زیر ذره بین قرار دادند.

پرزیدنت اوباما امروز در یک کنفرانس خبری در کاخ سفید با آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، گفت دو رهبر با صدایی واحد خواستار احترام به حق مردم ایران برای تجمع، بیان آزادانه ی عقایدشان، و شنیده شدن صدای شان هستند و این ها آرمان هایی جهانی اند. رئیس جمهوری آمریکا گفت شجاعت آنها در برابر این بیرحمی گواه پیگیری مداوم عدالت است. پرزیدنت اوباما گفت ارتکاب خشونت علیه مردم انزجاز برانگیز است و برغم تلاش حکومت برای ممانعت از اینکه جهان شاهد این خشونت ها باشد ما نظاره گر آن بودیم و آن را محکوم می کنیم. پرزیدنت اوباما تاکید کرد تردیدی نیست رویدادهای چند روز گذشته بر هر گونه تلاش برای تماس مستقیم با ایران تاثیر خواهد گذاشت و در پاسخ به انتقادات احمدی نژاد علیه او گفت من نگران عذرخواهی او از من نیستم بلکه پیشنهاد می کنم آقای احمدی نژاد به فکر وظایفش در برابر مردم ایران باشد.

متن کامل مصاحبه ی اختصاصی با مارک کرک، قانونگذار جمهوریخواه کمیته ی قدرتمند تخصیص بودجه ی کنگره ی آمریکا:

سیامک دهقانپور:
«هدف از متمم شما به لایحه ی بودجه ی امور خارجی کشور که در کمیته ی شما مورد تصویب قرار گرفت چیست؟»
مارک کرک:
«این متمم بودجه ی بانک صادرات واردات آمریکا را برای برنامه هایی که هدف از آن افزایش تولید بنزین در ایران است بلوکه می کند. ایران دچار کمبود بنزین است و در شرایط کنونی بیش از نیمی از بنزین مصرفی اش را وارد می کند. ما پیش از آنکه مشکل کمبود بنزین ایران را حل کنیم باید ابتدا راه حلی برای برنامه ی جنگ افزار هسته ای رژیم بیابیم.»
سیامک دهقانپور:
«چرا حالا؟»
مارک کرک:
«ما دیدیم محمود احمدی نژاد ادعا کرد دوباره به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده است. احمدی نژاد حتی پس از آنکه پرزیدنت اوباما گفت اگر رهبران ایران مشت خود را بگشایند دست خود را بسوی آنها دراز می کند حرف های تندی علیه رئیس جمهوری آمریکا زد و اینک هم رویکردی بشدت تند اتخاذ کرده است و مذاکره را رد می کند. برای مذاکره باید دلیلی وجود داشته باشد و نیاز شدید ایران به بنزین ممکن است بهترین دلیل باشد.»
سیامک دهقانپور:
«پیش بینی می کنید این متمم در رای گیری نهایی در لایحه باقی بماند؟»
مارک کرک:
«متمم در لایحه خواهد ماند. زیرا دولت اوباما به هر شکل بودجه ی کافی تا پایان سال مالی جاری ندارد و ممکن است خواه ناخواه دست به قطع بودجه ی کمک های بانک صادرات واردات به ایران بزند. متمم حامیان دموکرات متنفذی چون برد شرمن دارد. لایحه ی مبنای این متمم که ما را مسیر قطع کامل فروش بنزین به ایران قرار می دهد صد و نود و سه امضا کننده در مجلس نمایندگان و شصت و چهار قانونگذار حامی در سنا دارد و اتفاق نظر جامعی بر سر آن وجود دارد.»
سیامک دهقانپور:
«نوکیا و سیمنس تجهیزات استراق سمع و کنترل ارتباطات اینترنتی در اختیار ایران قرار داده اند و جمهوری اسلامی از این امکانات برای شناسایی و دستگیری منتقدان استفاده می کند. کنگره چه کاری می تواند برای توقف این روش سرکوب انجام دهد؟»
مارک کرک:
«مطمئن نیستم جز آشکار کردن اقدامات این کمپانی ها چه کاری می توان انجام داد. اما، جالب است که انقلاب ایران بر این مبنا بنیان گذاشته شد تا با مردم آنگونه که ساواک برخورد می کرد رفتار نشود. اینک جمهوری اسلامی خود بدل به یک ساواک شده است. اینکه سپاه پاسداران و پلیس مخفی وزارت کشور دقیقا به همان اقداماتی دست می زنند که ساواک شاه می زد نشان می دهد رژیم با مشکلات جدی دست به گریبان است.»
سیامک دهقانپور:
«چطور می توان بطور عملی از حقوق بشر و دموکراسی در ایران حمایت کرد؟»
مارک کرک:
«نخست با پخش مستقیم برنامه های ماهواره ای و ارائه ی اطلاعات درست. دوم، پیش بینی اینکه دولت اگر خود را از بحران کنونی پیروز بیرون آورد دست به چه اقداماتی خواهد زد. اقلیت های قومی و مذهبی چون آذری ها، کردها، بلوچ ها، بهاییان باید نگران دولت جدید باشند. سابقه نشان داده دولت های سرکوبگر وقتی بر چالش های این چنینی در پایتخت فائق می آیند به سر وقت اپوزیسیون در میان اقلیت ها می روند و امکان دارد بزودی شاهد شمار کثیری پناهجوی ایرانی در سراسر جهان باشیم.»
سیامک دهقانپور:
«آیا دولت احمدی نژاد از نظر شما دولتی مشروع و قانونی است؟»
مارک کرک:
«نه او آرا مردم را بسرقت برده است. بر مبنای آمار خود دولت شمار آرا در پنجاه حوزه بیش از واجدین شرایط بوده است. گزارش های معتبر دیگری نتیجه گرفته که میزان تقلب بسیار گسترده بوده است. گزارش چتم هاوس می گوید در صد و هفتاد شهر تقلب صورت گرفته است. از لحاظ منطقی شمارش این تعداد برگه آرا طی بیست و چهار ساعت غیرممکن بود. در واقع احمدی نژاد خود را به یک دیکتاتور و فردی بدل کرد که علیه خواست مردم ایران حکومت خواهد کرد. اما، دیکتاتورها طی زمان با اتخاذ تصمیم هایی که مردم به آن رای نداده اند قدرتشان رو به زوال می گذارد.»
سیامک دهقانپور:
«با این وصف چطور می توان با احمدی نژاد پای میز مذاکره نشست؟»
مارک کرک:
«واقع بینانه بگویم وقتی می توان با احمدی نژاد نشست و مذاکره کرد که در ایران یک قطره بنزین پیدا نشود. جمهوری اسلامی تصویر خود را در جهان مخدوش و نابود کرد. در جهان اینک به ایران به عنوان کشوری نگاه می کنند که ندا را کشت و احمدی نژاد را قاتل ندا می دانند. برای تمام این کشورها نشستن رهبران شان بر سر میز مذاکره با کسی که ندا را به قتل رسانده فکر نمی کنم چندان قابل دفاع باشد.»
سیامک دهقانپور:
«نخستین واکنش شما با دیدن تصاویر کشته شدن ندا چه بود؟»
مارک کرک:
«وحشت. برای اینکه شاهد مرگ یک دختر جوان، یک ایرانی وطن پرست بودم که گفته می شود هیچ نظری درباره ی پیروز انتخابات نداشت و از خواست مردم ایران حمایت می کرد. او تجسم امید و آینده ی ایران بود که بیش از نیمی از جمعیتش زیر سی سال سن دارند. ما سوگوار تمام کشته شدگان این روزها هستیم اما، مرگ چنین دختر زیبایی در رسانه های جهان انعکاسی عمیق و ژرف داشت.»
سیامک دهقانپور:
«دولت اوباما از فرستادن دعوتنامه برای شرکت دیپلمات های ایرانی در مراسم جشن های روز استقلال آمریکا منصرف شده است. ایران و بریتانیا دیپلمات های همدیگر را اخراج می کنند. ایران در مذاکرات گروه هشت در ایتالیا شرکت نمی کند. فکر می کنید روند تنش به کدام سو می رود؟»
مارک کرک:
«ایران در مسیر بدل شدن به کره ی شمالی خاورمیانه قرار دارد. روابط ضعیف با همسایگانش و عربستان سعودی. روابط عمومی وحشتناک با اروپا و آسیا همه شاهد این مدعاست. حتی الویت چین در روابطش با کشورها آرامش و بدون جار و جنجال بودن شان است و ایران از این منظر مایه ی نگرانی جدی پکن شده است.»
سیامک دهقانپور:
«تا چه حد به امکان مذاکره با ایران خوش بین هستید؟»
مارک کرک:

«رهبران ایران با عملکردشان و قتل و سرکوب مردم و دوباره به کار انداختن دستگاه اطلاعاتی ساواک تحت عنوانی جدید بسرعت خود را به حکومتی غیر مردمی و نامحبوب بدل کردند. قابلیت کشورهای غرب برای مذاکره با ایران رو به تقلیل است و این پنجره در حال بسته شدن است. هر گونه مذاکره ی احتمالی غرب در شرایطی که می توانست با یک دولت جدید در مسیری آرمانی حرکت کند با دولت سرکوبگو و بی رحم جدید که حتی نمی تواند در انتخابات کشور خودش پیروز شود بسیار سخت و شدید خواهد بود. این دولتی است که ما بطور فزاینده ای چون کره ی شمالی با آن روبرو خواهیم شد. حکومتی خطرناک که رفتارش غیرقابل پیش بینی است و به شکلی نگران کننده از مردم کشورش وحشت دارد.»