افق، دوشنبه، یازدهم بهمن، سی یکم ژانویه، بخش اول

افق، دوشنبه، یازدهم بهمن، سی یکم ژانویه، بخش دوم

نگاهی به هفته ی سوم افق

سه هفته ای است که با هم به افق نگاه می کنیم. افق نگاه ما به دور دست ها است یا چشم ها بیشتر از نوک بینی را «نتوان دید»؟ شاید مهمترین اتفاق هفته این بود که تکرار افق را به ساعت ۱۱ شب تهران منتقل کردیم. مطمئنم در آن تاریک ساعت شب افق بهتر قابل رویت است و بیننده های بسیاری خواهد داشت. برنامه کم کم دارد جا می افتد و من که اصلا روزمرگی و تکرار را دوست ندارم هر لحظه با خودم در جنگ ام که مبادا کوتاه بیایی و بگویی خوب همین است و باید ساخت. نه. هر روز با کارگردان و گروه فنی آمریکایی در بحث و مشورت ام که چگونه این نما کادر بندی شود بهتر است و دوربین کجا باشد مناسب تر. با دوربین روی شانه هم هنوز کشاکش داریم که کمی با من هماهنگ تر باشد. اما، واقعیت این است که تهیه کننده ی برنامه دوست خوب من خسرو در اتاق فرمان لحظه به لحظه ی برنامه را با کارگردان، کارگردان فنی، اپراتور گرافیک، و متخصص صدا، ـ همه آمریکایی ـ باید هماهنگ کند. مساله زبان است. از آنجایی که کارگردان فارسی نمی داند هر نکته ای که تهیه کننده گوش زد می کند تا کارگردان آن فرمان را دریافت کند و به بقیه ی اتاق فرمان منتقل کند همه چیز با تاخیری چند ثانیه ای انجام می شود. البته در این چند هفته تقریبا همه دارند با سرعت برنامه خود را هماهنگ می کنند. عادت این بوده که در برنامه های گفتگوی تلویزیونی زنده دوربین ها ثابت و بدون کمترین تحرک باشد و بعضی دوربین چی ها چرت بزنند.

اما، هفته ی سوم هفته ای متنوع از لحاظ موضوع و مهمان ها بود.

دوشنبه را با مصاحبه با سفیر آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی آغاز کردیم. نکته ی مهمی که آقای گلن دیویس در مصاحبه مطرح کرد این بود که غنی سازی اورانیوم در ایران برای آمریکا به منزله ی تولید بمب اتم از سوی ایران نیست. دیویس تلویحا اشاره کرد اگر ایران اعتمادسازی کرده و همکاری کاملی با آژانس داشته باشد آمریکا با غنی سازی اورانیوم در ایران مشکلی ندارد. او تاکید کرد ایران باید با بازرسی آژانس از تمام تاسیسات اش موافقت کند و اجازه دهد به مسولان برنامه های هسته ای ایران دسترسی داشته باشد تا پاسخ پرسش های بی پاسخ مانده ی جامعه ی جهانی روشن شود. سفیر آمریکا در آژانس گفت ما کماکان به دیپلماسی و روند گام به گام گفتگو پایبندیم اما، اگر ایران تمایلی نشان ندهد بسوی تشدید فشار و تحریم گام برداشته خواهد شد.

آقایان میلانی و نفیسی بحث عمیقی درباره ی دلایل شکست مذاکرات استانبول داشتند. دکتر میلانی مذاکرات استانبول را حرکتی پوچ و بی معنی از سوی هر دو طرف توصیف کرد و گفت بهای این تراژدی را مردم ایران می پردازند. به باور میلانی در شرایطی که مدتی است دولت احمدی نژاد حتی جرات انتشار آمارهای رسمی کشور را ندارد فشارهای بیشتر اقتصادی در راه است. میلانی تصریح می کند که افزایش بهای نفت به نزدیک ۱۰۰ دلار برای هر بشکه باعث شده رژیم فشار کمتری را احساس کند و اگر قیمت نفت به همان بهای ۳ ماه پیش بود شرایط به مراتب دشوارتر بود چون رژیم هر فشاری را مستقیما به گرده ی مردم منتقل می کند.

دکتر نفیسی تلاش ایران در مذاکرات را با رویکرد کره ی شمالی مقایسه کرد که می کوشد دنیا را به بازی بگیرد و باج گیری کند و برگردد به مردم کشورش بگوید که چقدر قدرتمند است. نفیسی سپس تاکید می کند هرج و مرج سیاسی در درون نکته ی دیگری است که به درازا کشیده شدن مذاکرات دامن می زند و اسناد فاش شده از ویکی لیکس موید این بود که احمدی نژاد خواهان مبادله ی اورانیوم بود اما آیت الله خامنه ای مانع آن شد. نفیسی یادآور می شود ایران کوشید میان آمریکا و اروپا اختلاف بیاندازد که چند سالی هم موفق شد. میلانی معتقد است مقامات جمهوری اسلامی ایران ممکن است در این بازی های تاکتیکی نتیجه ای گرفته باشند اما، از نظر استراتژیک که تامین منافع ملی است به طرز وحشتناکی باخته اند. میلانی گفت هرج و مرجی که دکتر نفیسی به آن اشاره می کند تا حدود زیادی تصنعی است بویژه در مورد مساله ی اتمی. نفیسی در پاسخ گفت اما، مذاکرات ژنو و تغییر موضع ایران چیزی جز آبرو ریزی برای ایران در برنداشت. بعد بحث جالبی در این باره در گرفت که اگر مساله ی اتمی پرونده ای ملی است و رهبر جمهوری اسلامی تصمیم گیرنده ی نهایی است پس این اختلافات برای چیست؟ دکتر میلانی معتقد بود اتفاقا ملی بودن پرونده ی هسته ای تائیدی است بر اینکه افراد متعددی باید درباره ی آن نظر بدهند و نه یک فرد تصمیم گیرنده باشد. نفیسی اشاره کرد طبع مستبد آقای خامنه ای و ساختار قانون اساسی به ایشان اجازه داده قدرت را روز به روز به سوی خودش متمرکز کند و الان حتی تصمیم گیری های مجمع تشخیص مصلحت نظام را وتو می کند. نفیسی گفت تاریخ نشان داده این گونه رژیم ها عاقبت خوشی ندارند.

دکتر هرمیداس باوند، کارشناس روابط بین الملل، به افق گفت تا زمانی که دو طرف مواضع خودشان را تعدیل نکنند نتیجه ای حاصل نخواهد شد.

سه شنبه، یکی از داغ ترین بحث های چند هفته میان دکتر حسن منصور و دکتر بورقان نظامی بر سر طرح تحول نظام بانکی در ایران در گرفت.

دکتر منصور گفت آزادسازی نرخ بهره بانکی و مرتبط کردن آن با نرخ تورم یک اقدام حیاتی برای نظام مالی ایران است و یادآور شد که پیش از انقلاب و دولتی شدن بانک ها و تصویب قانون بانکداری بدون ربا یک بانک ایران رتبه ی پنجم جهانی را داشت. به باور او امروزه بانک ها به موسسات بروکراتیک بدل شده اند که به دستورات دولت عمل کرده و وام های تکلیفی دولت را تامین می کنند از این رو بانک ها ۵۰ میلیارد دلار طلب معوقه دارند که قابل وصول نیستند. منصور افزود نرخ بهره دستوری است و زیر حد تورم و بانک ها به پس انداز کننده بهره اندکی را می پردازند که انگیزه ی پس انداز را از بین برده است.

دکتر نظامی گفت من با آقای منصور در این باره اختلاف نظر دارم که مشکل ایجاد ارتباط میان نرخ سود بانکی و نرخ تورم یا خصوصی و دولتی بودن بانک ها است. به گفته ی او نظام بانکی ایران دو کار را انجام می دهد: یکی تامین اعتبار برای بازار مصرف کنندگان و کار دیگر تخصیص منابع بین صنایع و بخش های اقتصاد است. نظامی گفت انزوای اقتصادی شرایطی ایجاد کرده که ایران قابلیت کنترل نرخ تبادل ارزی را ندارد و دولت مجبور شده آن را پایین نگه دارد از این رو بخش های تولیدی توانایی رقابت ندارند. او گفت ما با دو بخش تولیدی و واسطه ای روبرو هستیم که بخش واسطه ای چون نوع فعالیت اش کوتاه مدت است و بازده بالاتری دارد همواره گوی رقابت را در برابر بخش تولید خواهد ربود در نتیجه هر چقدر هم سعی کنیم منابع را درست تخصیص بدهیم اگر بر اساس سودآوری تخصیص پیدا کند باید بیشتر به فعالیت های واسطه ای منتقل شود تا تولیدی. نظامی افزود هر چقدر دولت سعی کند به وسیله ی کنترل نرخ بهره و تخصیص دستوری و تکلیفی منابع به بخش های تولیدی تخصیص یابد لاجرم این پول ها راه خودشان را به پروژه های مبادله ای و کوتاه مدت تر پیدا می کنند.

دکتر منصور در پاسخ به اختلاف نظر مطرح شده از سوی آقای نظامی اشاره کرد به بسته ی پیشنهادی صندوق بین المللی پول به ایران برای اصلاحات اقتصادی و گفت مشکل این است که آقای احمدی نژاد این پیشنهادات را پس و پیش و نا به جا عمل می کند. ابتدا باید خصوصی سازی صورت می گرفت بعد هدفمندی یارانه ها اجرا می شد که عملا درست انجام نگرفته و به تصحیح نرخ ارزی هم توجهی نمی شود. او با اشاره به این که حتی در برنامه پنجم توسعه و در چشم انداز بیست ساله از تصحیح نرخ ارزی سخنی به میان نیامده است یادآور شد ارز در برابر ریال بطور تصنعی و ارزان عرضه می شود و این رو عملا تولید داخلی می خوابد و بازار برای صادرات گشوده می شود. منصور گفت دولت ایران بزرگترین یارانه را بر روی نرخ ارز می پردازد. اگر سالانه ۶۰ تا ۸۰ میلیارد دلار واردات داریم بر روی نرخ ارز برای واردکنندگان از یک سو و مصرف کنندگان جنس های خارجی و تولیدکنندگان برای صادرات به ایران عملا یارانه می پردازیم.

نظامی با اشاره به طرح مجلس برای بازپس گیری طلب های معوقه و اصطلاحا حل مشکل وام های سوخته گفت اینکه چوب حراج بزنیم به موسساتی که به بانک ها بدهکار هستند کار درستی نیست و تجربه نشان داده کشورهای دیگر به مرور مشکلات این موسسات و وام ها را حل می کنند. درباره ی دعوای میان دولت و مجلس و مجمع تشخیص مصلحت نظام دکتر نظامی گفت مجمع تشخیص مصلحت نظام بازوی کارشناسی رهبر است و این بحث آقای احمدی نژاد درباره ی لحاظ کردن نظر رهبر فقط سیاسی است. به باور او در بحث استقلال بانک مرکزی همواره مساله استقلال سیاست های پولی از سیاست های مالی است در غیر اینصورت انضباط پولی نخواهیم داشت. او معتقد است دولت در کوتاه مدت می تواند با مراجعه به بانک مرکزی به عنوان زیر مجموعه ی یک وزارتخانه مشکلاتش را حل کند و چون نمونه ی هدفمندی یارانه ها از بانک مرکزی تنخواهی بگیرد و پایه ی پولی را افزایش دهد اما، مشکل تورم روز به روز بیشتر خواهد شد.

دکتر منصور خاطر نشان کرد بانک مرکزی مسول حفظ قدرت خرید پول ملی است یعنی دولت باید برنامه هایش را انجام بدهد و بانک مرکزی هم بتواند بر مبنای دو، سه، یا چهار درصد تورم پیش بینی شده قدرت پول ملی را محفوظ نگه دارد. او گفت در این صورت است که دولت یک معیار و محکی برای سنجش موفقیت برنامه هایش در برابر دارد. به باور منصور اگر بانک تحت کنترل دولت باشد می تواند طبق ضرورت های خودش معیارها را پس و پیش بکند و نرخ بهره را به صورت تصنعی تغییر بدهد تا دچار کمبود ناشی از اجرای برنامه های نابهنگام و نادرست نشود. منصور گفت در ضرورت استقلال بانک مرکزی جای چک و چونه نیست و یادآوری کرد در شرایط فعلی رئیس بانک مرکزی که منصوب رئیس جمهور است عملا کارمند دولت است و استقلال بانک زیر سوال می رود.

دکتر منصور همچنین گفت در ۶ ساله ی دولت احمدی نژاد نقدینگی بیش از چهار برابر افزایش پیدا کرده است و نتیجه اش تورم لجام گسیخته است و از سویی مشکل بیش از ۱۹ هزار صندوق قرض الحسنه مطرح است که بنظر می رسد مخالفان استقلال بانک مرکزی نگرانند این صندوق های زیر نظارت بانک مرکزی بروند.

درباره ی استفاده از امکانات صندوق های قرض الحسنه و در واکنش به گفته های بیژن بیدآباد، کارشناس اقتصادی در ایران، دکتر نظامی گفت سپرده های قرض الحسنه در سال ۱۳۸۸ در مجموع ۱۸ هزار میلیارد تومان بوده که در مقایسه با معوقات بانکی یعنی ۵۰ هزار میلیارد تومان یا کل سپرده های بانکی که ۲۱۳ هزار میلیارد تومان است مبلغ قابل توجهی نیست که بتواند به بخش تولید متصل شود. نظامی همچنین در واکنش به ایده ی بانک مشارکت در سود و زیان گفت بانک کارش مشارکت در سود و زیان موسسات نیست. بانک کارش تامین اعتبار است با قراردادهای روشن. هر چه قراردادها پیچیده تر شود و مشارکت بانک ها در سود و زیان بیشتر شود بانک به سهام دار این موسسات بدل می شود و این ضرر شدیدی بر اقتصاد ایران در این ۳۰ سال زده و تکرار همان دارو بیماری اقتصاد ایران را حل نخواهد کرد.

دکتر منصور در پایان بحث گفت نظام جمهوری اسلامی با مجموعه ای از قوانین فقهی وارد نظام بانکداری مدرن شد در حالی که از ماهیت آن کاملا بی اطلاع بود و بویژه با بانک مرکزی به عنوان یک پدیده ی فوق مدرن کاملا ناآشنا بود و از موقعی که دست روی سیستم بانکی گذاشته مورد لغزش های جدی قرار گرفته است.

جاناتان پاریس، نویسنده ی گزارش چشم انداز ایران، به افق گفت اقتصاد و مشکلات اقتصادی فاکتوری تعیین کننده در روند تصمیم گیری های استراتژیک رهبر جمهوری اسلامی ایران نیست.

بحث جنجالی هفته روز چهارشنبه شکل گرفت. مئیر جاودانفر و ماهان عابدین درباره ی نقش ایران و حزب الله در آینده ی لبنان بحث دیدنی را شکل دادند. در ابتدای برنامه جاودانفر گفت معیار تشخیص عملکرد معتدل یا متمایل به حزب الله از سوی نجیب میقاتی، نخست وزیر منتخب، حمایت یا عدم حمایت او از ادامه ی کار دادگاه رسیدگی به پرونده ی رفیق حریری است.

ماهان عابدین گفت میقاتی کاندید اصلی حزب الله نیست و ضمن اشاره به شکاف های موجود در میان سنی های لبنان گفت هدف اصلی حزب الله مقاومت در برابر اسرائیل است. عابدین سپس گفت این ساده انگاری است که تصور کنیم میقاتی مهره ی سوریه، حزب الله، یا ایران است. عابدین اعتبار دادگاه حریری را زیر سوال برد و گفت به مرور روشن شد که شاهدانی به دادگاه دروغ گفتند.

جاودانفر در تائید عملکرد دادگاه گفت دادگاه متشکل از ۶۱ کشور است و سازمان ملل بر آن نظارت می کند. او گفت آنها بهترین متخصصان را جمع کردند تا تمام مکالمات تلفن های همراه نزدیک حریری در هنگام ترور او را شنود کنند و رد پای افراد مرتبط با حزب الله را پیدا کردند. جاودانفر افزود شیخ حسن نصر الله عقیده اش این است که این دادگاه باید متوقف شود چون حس کرده که افرادی از حزب الله مظنون هستند. وقتی عابدین گفت سیاست های آمریکا در افزایش محبوبیت حزب الله تاثیر مهمی داشته است جاودانفر یادآوری کرد که حزب الله ۲۴۰ سرباز آمریکایی را در سال ۱۹۸۳ در بیروت به قتل رساند، رئیس سی آی ای در بیروت را گروگان گرفت، و بعد از اینکه اسرائیل طبق قطعنامه ی ۴۲۵ از اراضی لبنان خارج شد دست به حملاتی شدید به اسرائیل زد. جاودانفر نتیجه گرفت همه این ها روابط حزب الله و آمریکا را تیره کرد و اینطور نیست که حزب الله تمام محبوبیتش را مدیون سیاست های آمریکا است. جاودانفر گفت حزب الله پس از اخراج مسول امنیت فرودگاه که وابسته ی حزب الله بود و به نقش داشتن در ترور شخصیت های سیاسی لبنان مظنون بود با سوء استفاده از نیروی نظامی اش در بیروت ۹۰ نفر از هموطنان لبنانی اش را کشت و همان قدرت نمایی تبدیل شد به قدرت سیاسی بیشتر و توافق دوحه و قدرت وتو در دولت. جاودانفر گفت حزب الله سالانه میلیون ها دلار از ایران می گیرد و در میان شیعیان پخش می کند و طبیعی است از محبوبیت در میان مردم برخوردار باشد. عابدین گفت من فکر نمی کنم حزب الله در پی افزایش نفوذش در حد در دست گرفتن دولت باشد و نمی خواهد نقش برجسته ای پیدا کند. به اعتقاد او حزب الله برای آمریکا یک تهدید مستقیم نیست و دشمنی ای در سیاست های اش در این باره ندارد. عابدین گفت حزب الله پس از شکست اسرائیل در جنگ سی و یک روزه محبوبیتش افزایش یافت.

جاودانفر با اشاره به سقوط دولت حریری توسط وزرای حزب الله و گرفتن حق وتو در مذاکرات دوحه گفت همه چیز حاکی از برجسته تر شدن نقش حزب الله است. درباره ی جنگ سی و یک روزه ی اسرائیل با حزب الله جاودانفر خاطر نشان کرد که حزب الله و لبنان ۱۵ میلیارد دلار از جنگ خسارت دیدند اما اسرائیل تنها ۱ میلیارد دلار خسارت دید و حسن نصرالله بعدتر از دست زدن به جنگ ابراز پشیمانی کرد.

مسعود کردپور، روزنامه نگار مستقل، از کردستان، به افق گفت حزب الله به عنوان حزب اکثریت اینکی با آزمونی متفاوت از شرایطش در حزب اپوزیسیون روبروست و باید دید چگونه از این فرصت برای استقرار امنیت استفاده می کند.

پنج شنبه فاطمه حقیقت جو و ایرج ادیب زاده به یک بحث داغ روز پرداختند و مسائل حول و حوش تاسیس وزارت جدید ورزش و جوانان را مورد بررسی قرار دادند.

حقیقت جو گفت تنها دلیل عمده ی مجلس برای ایجاد چنین وزارتخانه ای که در تناقض با طرح کوچک کردن دولت و کاهش وزارتخانه ها از ۲۱ به ۱۷ قرار دارد نظارت بیشتر مجلس بر ورزش است؛ چرا که در شرایط فعلی مجلس نمی تواند معاونین رئیس جمهور و روسای فدراسیون ها را برای پرسش و تذکر و استیضاح فرا بخواند.

ادیب زاده گفت ایجاد یک وزارتخانه برای ورزش یکی از ضروری ترین مسائل است و وضعیت فدراسیون فوتبال که باعث شده فوتبال ایران در تمام رده ها در یک سال گذشته شکست بخورد شاهد این مدعاست. ادیب زاده در عین حال گفت اما، ورزش فقط مختص جوانان نیست و این تلفیق شرایط بغرنجی ایجاد کرده است. ادیب زاده گفت در آمریکا دولت هیچ بودجه ای برای ورزش ندارد و اصلا وزارتخانه ای برای آن وجود ندارد از همین رو ورزش سیاسی نشده است. او افزود در فرانسه حدود صد سال است که وزارت ورزش وجود دارد و اتفاقا سال گذشته در فرانسه وزارت ورزش و جوانان را از هم جدا کردند چرا که فهمیدند چقدر مساله ی ورزش اهمیتی گسترده تر پیدا کرده است. ادیب زاده با اشاره به وزیر ورزش فرانسه گفت او خانمی است که دوازده بار قهرمان کاراته ی جهان و فرانسه شده و تحصیلات مدیریت نیز دارد؛ از این رو ادغامی درست از یک ورزشکار و یک فرد با اشراف به مسولیت های مدیریتی است.

حقیقت جو با برشمردن سابقه ی تلفیق سازمان ها و وزارتخانه ها در ایران چون وزارتخانه های کشاورزی و جهاد سازندگی و وزارت رفاه و وزارت صنایع گفت برغم پاره ای مشکلات این تلفیق ها و کوچک کردن دولت مجموعا موفق بوده است. حقیقت جو یادآوری کرد مشکل در اینجاست که دولت به مساله ی جوانان ایدئولوژیک نگاه می کند. از این روست که در برنامه ریزی برای اوقات فراغت جوانان مشکل دارد و از سوی دیگر دولت در فدراسیون ها زیاد دخالت می کند و فدراسیون ها را به ستوه آورده است.

در واکنش به صحبت های ناصر دانشجو از ایران حقیقت جو تصریح کرد که درست است که دولت احمدی نژاد در برابر مجلس پاسخگو نبوده و این مجلس هم زیر فشار دولت به وزیرانی رای اعتماد داده اما، داشتن فرآیند تائید صلاحیت وزیر و استیضاح بهتر از شرایط قبلی است. ادیب زاده در پایان گفت طرح ایجاد چنین وزارتخانه ای پیش از انقلاب هم مطرح بود ولی مشکل یکپارچه کردن ورزش بود مشکلی که امروز نیز وجود دارد و هر فدراسیونی ساز خودش را می زند.

افق، پنج شنبه، هفتم بهمن، بیست و هفتم ژانویه، بخش نخست

افق، پنج شنبه، هفتم بهمن، بیست و هفتم ژانویه، بخش دوم

افق چهارشنبه ششم بهمن، بیست و ششم ژانویه، بخش نخست

افق چهارشنبه ششم بهمن، بیست و ششم ژانویه، بخش دوم

مصاحبه اختصاصی افق با جاناتان پاریس، نویسنده ی گزارش چشم انداز ایران

سیامک دهقانپور:
«سیاست تعامل و تحریم پرزیدنت اوباما را چگونه ارزیابی می کنید؟»
جاناتان پاریس:
«تا حدودی موفقیت آمیز بوده است. فشار اقتصادی بر بانک ها و شرکت های ایرانی در دوبی که به سختی می توانند مبادلات ارزی و تجاری انجام دهند کاملا محسوس است. اوباما در این که حکومت ایران را تا حدودی به چهره ای منفور در جهان بدل کند موفق بوده است و شرایط خوشایندی برای مردم ایران نیست که ببینند سیاست های دولتشان از آنها چهره ای منفی در جهان معنکس کرده است.»
سیامک دهقانپور:
«شما در گزارش خود استدلال می کنید که سیاست اقتصادی احمدی نژاد برای ایران فاجعه بار بوده است اما، منجر به توقف برنامه ی هسته ای نخواهد شد. چطور؟»
جاناتان پاریس:
«به باور من اقتصاد در روند تصمیم گیری رهبری رژیم مشخصا آیت الله خامنه ای نقش تعیین کننده ای ندارد. اتفاقا خامنه ای از تحریم های بیشتری که ایران را بسوی خودکفایی اجباری سوق دهد استقبال می کند زیرا امکان فشار خارجی و ضربه پذیری نظام را کم می کند. البته بقای رژیم الویت نخست است از این منظر که سوءمدیریت اقتصادی توام با حذف یارانه ها و فشار تحریم ها می تواند به نارضایی عمومی دامن بزند. عده ای امیدوارند فشار کمرشکن اقتصادی بتواند رژیم را به مصالحه با جامعه ی بین المللی وادارد.»
سیامک دهقانپور:
«دولت احمدی نژاد اصلاح نظام بانکی و مالیاتی را در دست دارد تا چه حد موفق خواهد شد منابع مالی مورد نیازش را از تغییر سیستم مالیاتی تامین می کند؟»
جاناتان پاریس:
«آخرین باری که سعی کردند مالیات بر ارزش افزوده را افزایش دهند بازاریان در برابر دولت ایستادند دست به اعتصاب زدند و حکومت مجبور به عقب نشینی شد. تصور نمی کنم با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی بازار بتواند حدود چهل میلیارد دلاری را که دولت امیدوارست از طریق تغییر سیستم مالیاتی بدست آورد تامین کند. بخش های سودآور اقتصاد ایران در دست سپاه است و بازار بیشترین لطمه را می بیند انتظار تحقق چنین خواستی غیرواقعی بنظر می رسد.»
سیامک دهقانپور:
«فکر می کنید مشکل در ارتباط با این است که نه مشوق ها و نه مجازات ها چندان چشمگیر نیستند؟»
جاناتان پاریس:
«همانطور که پرزیدنت اوباما در سخنرانی وضعیت سالانه ی کشور به کنگره تصریح کرد آمریکا به سوی شدت عمل بیشتر در برابر ایران گام برمی دارد. تابستان گذشته در تهران کسی فکر نمی کرد دیگر تحریمی در کار باشد اما چنین شد. الان مقامات ایران گونه ای دیگر می اندیشند. تاکید رئیس جمهور در سخنرانی اش بر اجرای دقیق تحریم و تشدید آن ممکن است تهران را در مسیر مصالحه قرار دهد. این آزمونی است که باید پیش از رفتن به مرحله ی بعدی مورد سنجش قرار داد.»
سیامک دهقانپور:
«شما در گزارش از وضعیت منطقه هم صحبت می کنید. وقتی به وضعیت تونس و لبنان و منطقه فکر می کنید آیا رابطه ای میان ساعت تحولات منطقه و ساعت تحولات در ایران می بینید؟»
جاناتان پاریس:
«جالب است من در گزارش از ساعت برنامه ی هسته ای و ساعت تحولات داخلی ایران صحبت می کنم شما یک ساعت تحولات منطقه را هم افزودید. آفرین. پرسش بسیار خوبی است. تونس تاثیری بنیادی بر تمام دیکتاتوری های منطقه خواهد گذاشت. لیبی در همسایگی با شرایط نسبتا مشابهی یک نمونه است. وقتی مردم لیبی می بینند قذافی از بن علی حمایت می کند و بن علی کشورش را ترک می کند نسبت به رهبری کشورشان دچار تردید می شوند. ممکن است فعلا نتوان انتظار خاصی از مردم لیبی داشت اما، روی جنبش سبز می توان حساب کرد. فکر می کنم جنبش سبز صدای تونس را می شنود. فکر می کنید احمدی نژاد خیراندیش تر از بن علی است. بنظر من رویکرد نقض حقوق بشر و سیاست اقتصادی احمدی نژاد بسیار بدتر از بن علی است. مشکل بیکاری در تونس وجود دارد ولی اقتصاد تونس از اقتصاد احمدی نژاد وضعیت بهتری دارد. مشکل این است که متاسفانه بخشی از بسیج و سپاه در خیابان های ایران به برادران و خواهران خود شلیک کردند اتفاقی که در تونس رخ نداد. اگر رویکردی که نیروی امنیتی تونس داشت از سوی نیروهای امنیتی ایران شاهد بودیم معلوم نبود شاید احمدی نژاد هم در هواپیمایی عازم دوبی بود.»

افق، سه شنبه، پنجم بهمن، بیست و پنجم ژانویه، بخش اول

افق، سه شنبه، پنجم بهمن، بیست و پنجم ژانویه، بخش دوم

مصاحبه افق با سفیر آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی

مصاحبه اختصاصی افق با گلن دیویس، سفیر آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی:

سیامک دهقانپور:
«آقای سفیر، مواضع اخیر رئیس جمهوری آمریکا از موج جدید تحریم و فشار حکایت دارد؟»
گلن دیویس:
«این بستگی بسیار به رفتار و واکنش ایران و نحوه ی استفاده از فرصت تعامل و سرعت عمل در این تعامل دارد. آنچه که ما از ایران انتظار داریم ارائه ی نشانه ی قوی از تمایل به رفع نگرانی های جامعه ی جهانی است. این راه خروج ایران از زیر تحریم های شورای امنیت و پیوستن کامل به جامعه ی بین الملل است. این امر بسود همه است.»
سیامک دهقانپور:
«آیا هنوز امیدوارید ایران غنی سازی اورانیوم را متوقف کند؟»
گلن دیویس:
«آنچه که اکنون مهم است تعامل با ایران است اما، بله. رعایت و احترام به قطعنامه های متعدد شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی اتمی در راستای عمل کامل ایران به تعهداتش بسود آن کشور است. اگر ایران اجازه دهد بازرسان به تمام تاسیسات هسته ای و متخصصین اش دسترسی داشته باشند روند حل و فصل پرسش های بی پاسخی که ده سال است مطرح اند آغاز خواهد شد.»
سیامک دهقانپور:
«مقامات ایران می گویند جامعه ی جهانی نهایتا با غنی سازی اورانیوم در ایران کنار خواهد آمد. در چه شرایطی پنج بعلاوه ی یک و آمریکا ادامه ی غنی سازی را خواهند پذیرفت؟»
گلن دیویس:
«یکی از مشکلات تعامل با ایران همین است که زود به پله ی بعدی می پرند و از آنچه که آخر سر ممکن است رخ دهد صحبت می کنند. آنچه که ما در پی آن هستیم یک روند گام به گام گفتگو با ایران و اتخاذ اقداماتی از سوی ایران با هدف نمایش جدیت در تعامل است. می خواهیم دریابیم ایران می فهمد که باید به همسایگانش و جهان اطمینان دهد که هدفش از برنامه ی هسته ای چیست. ما همه باید در مسیر جهانی عاری از جنگ افزار هسته ای گام برداریم.»
سیامک دهقانپور:
«آیا برای شما غنی سازی اورانیوم در ایران معادل تولید بمب اتم است؟»
گلن دیویس:
«نه. درخواست تعلیق غنی سازی ناشی از قصور ایران در همکاری با آژانس و جامعه ی جهانی طی هفت هشت سال گذشته است. اگر ایران غنی سازی را تعلیق کند گامی بسیار عالی خواهد بود اما، هیچ کس بطور واقع بینانه در این مرحله انتظار چنین اقدامی را ندارد. از این رو ما انتظار چندانی در این باره از مذاکرات استانبول نداریم. تمام آنچه که ما می خواهیم حفظ تعامل و ادامه ی مکالمه و دریافت پیامی صریح برای همکاری است.»
سیامک دهقانپور:
«آیا امیدی به توافق بر سر مبادله ی اورانیوم برای رآکتور تهران وجود دارد. ایران مدعی است چهل کیلوگرم اورانیوم غنی شده با غلظت بیست درصد تولید کرده و استانبول فرصت آخر غرب برای مبادله است؟»
گلن دیویس:
«آخرین فرصت برای مبادله ی سوخت بیشتر شبیه عنوان فیلم های وسترن کابویی است. این ها لفاظی و ژست گرفتن است. پیشنهاد مبادله سوخت برای رآکتور تهران حدود پانزده ماه پیش ارائه شد که ایران آن را رد کرد. ممکن است در این باره نتایجی گرفته شود اما، این در کانون مذاکرات استانبول قرار ندارد. پرسش و چالش بزرگتر و گسترده تر دلیل عدم همکاری ایران با آژانس است.»
سیامک دهقانپور:
«مشکلات تکنیکی که گفته می شود ایران در نتیجه ی حمله ی استاکس نت با آن روبروست تا چه حد جدی است و چطور بر نحوه ی حضور ایران در مذاکرات تاثیر می گذارد؟»
گلن دیویس:
«روشن است که ایران در نطنز با مشکلات فنی دست به گریبان است. جای پرسش نیست که واقعا نمی توانند تمام سنتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم را فعال نگاه دارند. نمی دانم علت چیست ولی بنظرم دلایل متعددی دارد و انعکاس توفیق و تاثیر تحریم هاست. این تحول مثبتی است زیرا فرصتی برای دیپلماسی در اختیار ما قرار می دهد.»
سیامک دهقانپور:
«نقش ترکیه به عنوان میزبان را در مذاکرات استانبول چگونه می بینید؟»
گلن دیویس:
«ما خیلی خوشنودیم که ترکیه میزبانی مذاکرات با ایران را در استانبول برعهده گرفت. ترکیه نقش بسیار مثبتی ایفا می کند و مدتی است پیام می فرستد که منافعی واقعی در حل و فصل مشکل ایران دارد. امیدوارم این تلاش ها به تغییر رفتار ایران منجر شود.»
سیامک دهقانپور:
«سعید جلیلی، مذاکره کننده ی ارشد اتمی ایران، مدعی است که رابطه ای میان تحریم های بین المللی و ترور دانشمندان ایرانی وجود دارد. واکنش شما چیست؟»
گلن دیویس:
«من فکر می کنم او تصویر تاریکی از مساله ای که مبنای چندانی ندارد ارائه می کند. تحریم های شورای امنیت راههای مسالمت آمیز دیپلماتیک برای حل یک مشکل اند و هدف از آن ها پرهیز از درگیری و وارد شدن چالش به مرحله ای غیرقابل حل و خطرناک است. این یک نتیجه گیری حیرت آور و دور از باور است که تحریم ها را با اقدامات تروریستی برای کشتن دانشمندان هسته ای ایران که ما آن را محکوم می کنیم مرتبط دید. مهم این است که تحریم و فشار در بازگرداندن ایران به میز مذاکره پس از یک سال مقاومت تهران برای حل دیپلماتیک مساله نقش مثبتی بازی کرد.»

افق، دوشنبه، چهارم بهمن، بیست و چهارم ژانویه، بخش دوم

افق، دوشنبه، چهارم بهمن، بیست و چهارم ژانویه، بخش نخست

آماده برای هفته ی سوم افق

دوشنبه، چهارم بهمن، بیست و چهارم ژانویه، ساعت هشت و پانزده دقیقه ی شب به وقت تهران:

دلایل شکست مذاکرات استانبول.

گلن دیویس، سفیر آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی، وین.

دکتر عباس میلانی، مدیر مرکز مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد، از مدیران پروژه دموکراسی ایران در موسسه ی هوور.

دکتر رسول نفیسی، استاد جامعه شناسی دانشگاه استریر ویرجینیا.

سه شنبه، پنجم بهمن، بیست و پنجم ژانویه، ساعت هشت و پانزده دقیقه ی شب به وقت تهران:

طرح اصلاح نظام بانکی و مالیاتی در ایران.

جاناتان پاریس، نویسنده ی گزارش «چشم انداز ایران».

بورقان نظامی، استاد اقتصاد دانشگاه رایس، هیوستون تکزاس.

حسن منصور، استاد اقتصاد دانشکده ی آمریکایی اقتصاد و تجارت، از لندن.

چهارشنبه، ششم بهمن، بیست و ششم ژانویه، ساعت هشت و پانزده دقیقه ی شب به وقت تهران:

حزب الله، لبنان، و نقش ایران در منطقه.

مئیر جاودانفر، مدیر مرکز تجزیه و تحلیل سیاسی و اقتصادی خاورمیانه، از نویسندگان کتاب «ابوالهول هسته ای»، از تل آویو.

ماهان عابدین، مدیر تحقیق مرکز مطالعات تروریسم در لندن.

پنج شنبه، هفتم بهمن، بیست و هفتم ژانویه، ساعت هشت و پانزده دقیقه ی شب به وقت تهران:

تلفیق سازمان ملی جوانان و سازمان تربیت بدنی توسط مجلس و ایجاد وزارتخانه ی جدید ورزش و جوانان در دولت احمدی نژاد.

فاطمه حقیقت جو، نماینده ی پیشین مجلس شورای اسلامی ایران.

ایرج ادیب زاده، روزنامه نگار و تحلیلگر ورزشی.

نگاهی به هفته ی دوم افق

دو هفته از تولد افق گذشت. با عبور از مرحله ی فشار ناشی از راه اندازی برنامه در روزهای نخست اینک پا به مرحله حفظ حال و هوای فعلی ضمن ارتقاء کیفی برنامه گذاشته ایم. افق تنها هشت روز پس از قدم گذاشتن به جهان بحث جمع های بسیاری است. پیشنهادهای شما برای موضوع برنامه یا درخواست دعوت از کارشناسان و مهمان های مورد علاقه تان بسیار انرژی بخش و دلگرم کننده است. بدون نگاه شما اصلا افقی قابل دیدن نیست چه باز چه بسته. انتظارات روز به روز بیشتر و مسولیت سنگین تر می شود. من و همکارانم تمام تلاش مان این است که هر روز و هر هفته با دستی پر به سوی شما بیایم. استقبال از هفته ی گذشته کم از هفته ی اول نداشت.

دوشنبه بحث میان دکتر میلانی و دکتر نفیسی بحث گرمی بود. آقای نفیسی به این اشاره کرد که نگرانی اسرائیل از برنامه ی هسته ای ایران این نیست که ایران بر روی اسرائیل بمب اتم بیاندازد چون با توجه به توان اتمی اسرائیل هیچ دیوانه ای این کار را نمی کند بلکه نگرانی اسرائیل امنیت منطقه ای اش و این است که یک تهدید دائمی از طریق حزب الله و حماس در همسایگان عرب اش می تواند آینده ی پیشرفت اقتصادی و تکنولوژیک اسرائیل را از طریق یک تهدید فرسایشی به مخاطره بیاندازد. به باور نفیسی هدف اسرائیلیان بقا است تا دست اندازی به کشوری دیگر. نفیسی یادآور شد که تنها تهدیدهای احمدی نژاد نبود که مایه ی نگرانی اسرائیل شد بلکه اشاره ی رفسنجانی نیز پیش از آن اسرائیلیان را نگران کرده بود.

دکتر میلانی گفت اسرائیلی ها بین اعراب و ایران خیلی تفاوت قائل اند و نگرانی از جنگ فرسایشی به قبل از کمپ دیوید بر می گردد و این خطر اینک کمتر شده است. همانطور که در اسناد ویکی لیکس نگرانی اعراب از ایران کاملا منعکس شده است.

نفیسی یادآوری کرد که بعد از کمپ دیوید فقط مصر بود که با اسرائیل رابطه برقرار کرد و نگرانی ها نه تنها افزایش یافت بلکه شاهد ایجاد حزب الله و حماس در غزه بودیم.

نفیسی و میلانی در این باره که آیا جمهوری اسلامی می تواند بدون اعتماد مردم در ایران اعتماد بین المللی را نسبت به فعالیت های هسته ای اش جلب کند اختلاف نظر داشتند. نفیسی تصریح کرد رژیم های دیکتاتوری نیاز به حمایت مردمی در این گونه برنامه ها ندارند اما، میلانی گفت جمهوری اسلامی بدون حمایت مردم حتما موفق نخواهد بود در صحنه ی بین المللی اعتمادسازی کند.

سه شنبه بحث جالبی بود با دکتر رضا قریشی و ریحانه مظاهری درباره ی تبعات اجرای هدفمندسازی یارانه ها پس از یک ماه در بخش انرژی. دکتر قریشی تاکید داشت اقتصاد ایران در خدمت سیاست قرار دارد و از این رو تا مشکلات سیاسی جمهوری اسلامی با آمریکا و جامعه ی جهانی حل نشود مشکلات اقتصادی با توجه به تحریم ها روز به روز پیچیده تر می شود. ریحانه مظاهری یادآوری کرد که مراکز تولیدی بیشترین ضربه را از افزایش بهای سوخت و انرژی متحمل شده اند و هنوز خیلی زود است در باره ی تبعات مثبت حذف یارانه ها از جمله کاهش مصرف سوخت صحبت کرد. مظاهری گفت ضربه ی جدی به خودروسازی ها وارد خواهد شد زیرا تولیدات داخلی از نظر مصرف بهینه سوخت قادر به رقابت با خودروهای وارداتی نیستند. به باور مظاهری هدفمندسازی یارانه ها آن تقسیم عادلانه ی ثروتی نیست که احمدی نژاد وعده داد. دکتر قریشی تاکید کرد تا زمانی که تولید و ارزش افزوده ایجاد نشود وضعیت به همین منوال و اقتصاد کماکان نفتی خواهد بود. او پیشنهاد کرد ایران با استفاده از امکانات ترانزیتی و نیروی انسانی متخصص، و ایجاد بندرهای آزاد شرایط اقتصادی کشور را دگرگون کند. به اعتقاد قریشی ارز هم باید به قیمت واقعی اش نزدیک شود.

چهارشنبه دکتر فرخ زندی و ژاله وفا لایحه ی برنامه ی پنج ساله ی پنجم توسعه را زیر ذره بین اقتصادی گذاشتند. به باور آنها تعیین هدف هایی چون افزایش نرخ رشد به ۸ درصد و کاهش نرخ بیکاری به ۷ درصد و جذب ۱۵۵ میلیارد دلار سرمایه ی شامل ۹۰ میلیارد دلار سرمایه ی خارجی و ۶۵ میلیارد دلار سرمایه ی داخلی در بخش انرژی طی پنج سال آتی یک شعار است تا چیزی حتی نزدیک به واقعیت. آمار نشان می دهد ایران بطور متوسط سالانه حدود دو میلیارد دلار سرمایه خارجی جذب کرده است در صورتی که در این طرح صحبت از ۹۰ میلیارد دلار سرمایه ی خارجی طی پنج سال است. یعنی سالی ۱۸ میلیارد دلار.

ژاله وفا گفت مدیرعامل شرکت نفت اخیرا گفت در بهترین سال فروش نفت ایران در ۱۳۸۷ که ایران ۷۸ میلیارد دلار درآمد داشت تنها ۳۰ درصد از این درآمد که با کسر عوارض و مالیات در واقع ۱۳ درصد بوده است برای صنعت نفت هزینه شده است. وفا نتیجه گرفت این نشان می دهد حتی تامین ۶۵ میلیارد دلاری که قرار است طی پنج سال یعنی سالی ۱۳ میلیارد دلار از محل داخلی جذب صنعت نفت شود تقریبا ناممکن است. وفا یادآور شد از سال ۱۳۷۲ تا کنون تنها ۳۴ میلیارد دلار سرمایه گذاری انجام شده یعنی در برنامه ی چهارم توسعه هم عقب هستیم.

دکتر زندی گفت سالی ۹ میلیارد دلار باید در چاههای نفت هزینه شود تا سطح فعلی تولید را حفظ کنیم در حالی که ۳ میلیارد دلار بیشتر هزینه نمی کنیم. زندی درباره ی اینکه آیا چین می تواند در این بین ایران را کمک کند و آیا تحت فشارها میان اقتصاد آمریکا و ایران مجبور به انتخاب خواهد شد گفت چین بیش از صد میلیارد دلار مازاد موازنه ی تجاری با آمریکا دارد در حالی که ۶ میلیارد دلار کل صادرات چین به ایران است از این رو بحثی در این نیست که تحت فشار آمریکا در شرایط لازم به راحتی ایران را ترک خواهد کرد.

پنج شنبه با عبدالعلی بازرگان و مراد ویسی نگاهی داشتیم به نهضت آزادی از مهدی بازرگان تا ابراهیم یزدی.

عبدالعلی بازرگان در پاسخ به این پرسش که چرا مهدی بازرگان پس از استعفا از دولت موقت دوباره تصمیم به شرکت در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری گرفت در شرایطی که می دانست نمی تواند با روحانیت تکیه کرده به قدرت و آیت الله خمینی کار کند گفت مهدی بازرگان به انتخابات به عنوان فرصتی برای ابراز دیدگاهها و بیان مخالفت ها نگاه می کرد و در پی قدرت نبود زیرا می دانست با توجه به سایه ی ولایت فقیه بر کشور نمی توان کاری از پیش برد.

فرزند مهندس بازرگان و عضو ارشد نهضت آزادی که چون پدر مرحومش از مفسران قرآن است گفت مهندس بازرگان مطلقا اعتقاد نداشت که حکومت دینی باید برپا شود و قبول نداشت که دینداران و روحانیت از امتیاز خاصی برخوردارند. او تصریح کرد که پدرش تفکیکی میان احکام و موضوعات قائل بود و باور داشت حکومت و اداره ی جامعه امری صد در صد مردمی است و اسلام در مورد آن دستوری ندارد.

مراد ویسی با اشاره به سوابق تاریخی گفت حذف رجال سیاسی منجر به استبداد می شود؛ اتفاقی که در آغاز دهه ی چهل، در ابتدای دهه ی شصت و دهه ی هشتاد تکرار شد. ویسی یادآور شد بازرگان در دادگاه پیش از انقلاب در دفاع از نهضت ازادی گفت به شاه بگویید ما آخرین گروهی هستیم که بر اساس قانون اساسی مشروطه و به شکل مسالمت آمیز مبارزه می کنیم. مراد ویسی همچنین گفت در۲۰ مرداد سال ۶۲ هم بازرگان در نطقی در مجلس شورای اسلامی نسبت به خطر بازتولید استبداد هشدار داد اتفاقی که بسرعت رخ داد و در این روزها هم شاهد آن هستیم.

عبدالعلی بازرگان تاکید کرد تاریخ معاصر ایران نشان داده وقتی راههای مسالمت آمیز اعتراضی از سوی حکومت بسته شود راههای دیگری گشوده می شود و مردم واکنش خشونت بار نشان می دهند.

افق، پنجشنبه سی ام دی، بیستم ژانویه، بخش اول

افق، پنجشنبه سی ام دی، بیستم ژانویه، بخش دوم

افق، پنجشنبه سی ام دی، بیستم ژانویه، بخش دوم

افق، چهارشنبه، بیست و نهم دی، نوزدهم ژانویه، بخش اول

افق، چهارشنبه، بیست و نهم دی، نوزدهم ژانویه، بخش دوم

افق

افق، سه شنبه بیست و هشتم دی، هیجدهم ژانویه، بخش اول

افق، سه شنبه بیست و هشتم دی، هیجدهم ژانویه، بخش دوم

افق، دوشنبه بیست و هفتم دی، هفدهم ژانویه، بخش دوم

افق، دوشنبه، بیست و هفتم دی، هفدهم ژانویه، بخش اول

آماده برای هفته ی دوم افق

هفته ی دوم افق در راه است.

دوشنبه، بیست و هفتم دی، هفدهم ژانویه ۲۰۱۱، ساعت هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

پیامدهای بین المللی، منطقه ای، و داخلی تور هسته ای ایران بدون حضور قدرت های بزرگ.

دکتر عباس میلانی، مدیر مرکز مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد، از مدیران پروژه دموکراسی ایران در موسسه هوور؛ و دکتر رسول نفیسی، استاد جامعه شناسی دانشگاه استریر ویرجینیا.

سه شنبه، بیست و هشتم دی، هیجدهم ژانویه ۲۰۱۱، ساعت هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

اقتصاد در خدمت سیاست: نگاهی به اجرای هدفمندسازی یارانه ها در بخش انرژی؛ تاکید بر مصرف در برابر تولید.

دکتر رضا قریشی، استاد اقتصاد و تجارت بین الملل کالج استاکتن نیوجرسی، و ریحانه مظاهری، خبرنگار بخش فارسی یورونیوز، روزنامه نگار اقتصادی روزنامه های یاس نو، اعتماد ملی، و کارگزاران.

چهارشنبه، بیست و نهم دی، نوزدهم ژانویه ۲۰۱۱، ساعت هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

لایحه برنامه پنجم توسعه: افزایش نرخ رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری در ایران.

دکتر فرخ زندی، استاد اقتصاد دانشگاه یورک کانادا، سرپرست شورای هماهنگی شبکه ی سکولارهای سبز ایران؛ و ژاله وفا، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیات تحریریه روزنامه انقلاب اسلامی در هجرت، فعال سیاسی، محقق و پژوهشگر.

پنج شنبه، سی ام دی، بیستم ژانویه ۲۰۱۱، ساعت هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

نهضت آزادی از مهدی بازرگان تا ابراهیم یزدی.

عبدالعلی بازرگان، روزنامه نگار، عضو ارشد نهضت آزادی، سردبیر روزنامه میزان ارگان نهضت آزادی در سال ۱۳۵۸ و مدیرمسول فصلنامه فرا راه در سال ۱۳۸۰، نویسنده آثار سیاسی و مذهبی بسیار از جمله در بستر اصلاحات و نوگرایی دینی؛ و مراد ویسی، روزنامه نگار سیاسی رادیو فردا، فارغ التحصیل علوم سیاسی از دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، مدرس پیشین دانشکده ی خبر تهران، دبیر پیشین کمیته دفاع و امنیت دفتر سیاسی مرکز پژوهش های مجلس ششم، سردبیر، مسول یا عضو شورای سردبیری روزنامه ی نوروز، یاس نو، وقایع اتفاقیه، اقبال، سرمایه، مشارکت، و سلام.

مهمانان ویژه افق:

این هفته گفتگویی اختصاصی خواهیم داشت با گلن دیویس، سفیر آمریکا در آژانس بین المللی انرژی اتمی؛ و جیمی وبستر، کارشناس انرژی و اقتصاد موسسه پی اف سی انرژی؛ همچنین مایکل مک فال، مشاور پرزیدنت اوباما در امور روسیه، به پرسش های افق پاسخ خواهد داد.

نگاهی به هفته ی اول افق

یک هفته از دیدن افق گذشت. استقبال از برنامه واقعا برایم حیرت آور بود. تائیدی بر نیاز به ارائه ی یک برنامه ی تحلیلی جدی با شکلی تازه. برای مشکلات و نقصان های فنی و اشتباه در حرکات دوربین خیلی نگران نیستم زیرا به مرور زمان به حداقل می رسد آنچه که باقی می ماند محتوای قوی و تحلیل های تازه در فرمی پر تحرک است. افق در حالی متولد شد که گروهی از بینندگان از کوتاه شدن زمان بعضی برنامه ها و تغییر ساعات دلخور بودند. این دلخوری به افق نیز منعکس شد. هیچ کس از داشتن زمان بیشتر برای برنامه اش بدش نمی آید اما، آنچه که اکنون مهم است تطبیق خود با ظرف موجود است. خاطر هم هست که بسیاری از همکاران من برای ارائه ی محتوای قوی در یک برنامه روزانه ی یک ساعته با چالش جدی روبرو بودند. آنچه که افق در پی آن است نگاه دقیق و موجز و پرهیز از اطاله ی کلام. نگاهی به رسانه های معتبر بین المللی نشان می دهد که بلندپایه ترین شخصیت های سیاسی جهان در پاسخ به دشوارترین پرسش ها بیش از یک تا دو دقیقه حرف نمی زنند. کارشناسان سیاسی برجسته حتی برای این کار دوره می بینند تا در کوتاه ترین زمان ممکن نقطه نظر خود را به درستی منتقل کنند. امروزه همه می دانند که تلویزیون محل سخنرانی نیست خصوصا در شرایطی که مخاطب گزینه های بسیاری در دست دارد و در صورتی که حوصله نکند کانال را عوض می کند. خوشبختانه توافق من با مهمانان برنامه درباره ی موجز گویی نتیجه ی نسبتا مثبتی داشت. روز اول و دوم برای اینکه بخش فنی هنوز به سرعت و شکل برنامه خو نکرده بود سعی کردم از فی البداهه عمل کردن پرهیز کنم و بر طبق متنی که از پیش برای کارگردان تعیین کرده بودم جلو برویم اما، در دو روز بعد این امکان را بیشتر تجربه کردم و سوال های تکمیلی از کارشناسان پرسیده شد.

دوشنبه بحث میان دکتر میلانی و دکتر نفیسی بر سر اینکه آیا سیاست خارجی دولت اوباما زیر فشار جمهوریخواهان تغییر خواهد کرد و آیا واشنگتن به سیاست دوره ی بوش در برابر ایران باز می گردد بحث جالبی در گرفت؛ بویژه آنجا که دکتر میلانی از برنامه ی شاه برای غنی سازی اورانیوم در ایران و مجاب کردن غرب و آمریکا به این امر اشاره کرد که در کتاب شاه خود او آمده است. میلانی تاکید داشت سیاست خارجی را دولت اوباما تعیین می کند و نفیسی می گفت روشن نیست جمهوریخواهان تندرویی که وارد کنگره شده اند دقیقا چه رویکردی را در برابر ایران در پیش خواهند گرفت ولی احتمال دارد همانطور که هدلی به افق گفت به سوی تحریم نفت ایران گام بردارند.

مصاحبه ی با استیون هدلی هم بسیار فرصت جالبی بود. پس از پایان مصاحبه و خاموش شدن دوربین دقایقی را به بحث خصوصی درباره ی گزارش جنجالی سال ۲۰۰۷ اطلاعات ملی آمریکا درباره ی ایران پرداختیم و هدلی نکاتی را از مذاکرات پشت پرده در کاخ سفید گفت که برایم بسیار تازگی داشت.

نظر مسعود کردپور از داخل ایران درباره ی توجه بیشتر جمهوریخواهان به دموکراسی در منطقه قابل توجه بود.

سه شنبه گفتگوی جالبی میان دکتر بنی صدر و حسین علیزاده بود بر سر اینکه اصولگرایان کیستند و چرا با هم اختلاف دارند. آن دو تعریف نسبتا متفاوتی از اصولگرایی ارائه می دادند و درباره ی جایگاه رهبر جمهوری اسلامی در این میان نگاه قابل توجه ای داشتند. اینکه مبارزه با فساد ادعایی احمدی نژاد گریبان دولت خودش را گرفته است و تاکید دکتر بنی صدر بر اقتصادی که ۴۰ درصدش رانتی است از نقاط عطف گفتگو بود. علیزاده نیز اشاره ی جالبی داشت که این دعواهای اصولگرایان با خاطر آسوده نسبت به جراحی اصلاح طلبان از بدنه ی ساختار سیاسی صورت می گیرد و تاکید داشت که صحبت های حاکی از ائتلاف اصولگرایان با اصلاح طلبان بیشتر یک شعار است چون آن گروه درون مجلس را اصلاح طلب به معنای واقعی کلمه نمی داند.

یک دانشجو از ایران به افق گفت آیت الله خامنه ای با ایجاد این اختلافات قابل کنترل قصد سرگرم کردن نهادهای زیر نظرش را دارد.

بهترین پاسخ به پرسش برنامه ی دوشنبه را امین نوشت و گفت هیچ سیاستی در برابر ایران تغییر نمی کند مگر زمانش برسد.

چهارشنبه شاید یکی از داغ ترین بحث های هفته ی اول بود. دکتر رامین جهانبگلو و رامین بزرگیان برای اولین بار بود که در برابر دوربین صدای آمریکا ظاهر می شدند. اینکه آیا می توان بی خشونت به دموکراسی در ایران دست یافت از آن پرسش هایی بود که پیش از آغاز برنامه باعث ترافیک در صفحه ی فیس بوک افق شد. بحث موقعی جذابیت بیشتری یافت که بزرگیان از ضرورت از میان بردن ترس میان دولت و مردم و بالعکس و احساس دگربودگی سخن گفت و راه توفیق رویکرد خشونت پرهیز را در همبستگی اجتماعی عنوان کرد. جهانبگلو تاکید داشت اتهاماتی که علیه این رویکرد و خاستگاه آن در خارج از ایران مطرح می شود بی معنی است زیرا ما ایرانیان در فرهنگ خود دارای سرمایه ی اخلاقی و مفاهیمی چون تساهل و تسامح هستیم و در عرفان و اندرزنامه ها فرهنگ خشونت پرهیز داریم که می توانیم در راه فعالیت مدنی از آن بهره بگیریم و نیازی به جین شارپ نداریم. نقطه ی عطف بحث زمانی بود که پرسش امکان وجود یک حکومت خشونت پرهیز مطرح شد. بزرگیان تاکید داشت قانون خشونت را از بین نمی برد بلکه آن را از مردم می گیرد و در دولت جمع می کند و جهانبگلو گفت عشق به قدرت قدرت عشق را نابود می کند اما باید قوانینی داشته باشیم که عادلانه باشد و مثلا قتل و اعدام را از میان ببرد. رابطه ی برخورد دولت با علوم انسانی و درک جامعه ی روشنفکری و دانشجویی از رویکرد خشونت پرهیز نکته ی جالبی بود که بزرگیان به آن اشاره داشت و گفت علوم انسانی مکانیزم سلطه و خشونت را فاش می سازد. جهانبگلو در بخشی از برنامه گفت تجربه ی سی سال گذشته یا شاید صد سال گذشته نشان داده است تمام راههای خشونت آمیز باعث شده ما نتوانیم عدالت اجتماعی را پیاده کنیم. جهانبگلو درباره ی انتخاب آگاهانه ی رویکرد خشونت پرهیز توسط جنبش اعتراضی در ایران گفت شکست ایدئولوژی های راست و چپ و مشی مسلحانه در چند دهه ی گذشته دلیل توجه مردم و بسیاری از شخصیت های سیاسی به رویکرد خشونت پرهیز است.

کوروش زعیم از جبهه ی ملی در ایران هم نگاهی عمیق به کنش و واکنش میان مردم و نیروی سرکوب و سیر باطل چرخه ی خشونت در ایران داشت.

بهترین پاسخ به برنامه ی سه شنبه را دادار داد و گفت ریشه ی اختلافات درونی اصولگرایان در جایگاه اقتصادی متفاوت آنهاست.

پنج شنبه دکتر سهراب رزاقی برای اولین بار جلوی دوربین صدای آمریکا ظاهر می شد و با خانم مهرانگیز کار بحث ریشه ای را درباره ی شیوه ی برخورد حکومت با نهادهای جامعه ی مدنی مورد مداقه قرار دادند. رزاقی گفت شاید در طول پنج شش سال گذشته شمار سازمان های غیردولتی و غیرانتفاعی هشتاد درصد کاهش یافته باشد و به گفته ی او آنچه که امروز وجود دارد جامعه ی مدنی کاغذی است. رزاقی نسبت به لایحه ای در مجلس که توسط دولت ارائه شده و تیرخلاص به پیکره ی جامعه ی مدنی خواهد بود هشدار داد.

مهرانگیز کار تحلیل عمیقی از شیوه ی برخورد با کانون وکلا و تضعیف آن ارائه داد و از تلاش ها برای ائتلاف های سیاسی گروه وکلا با گروههای سیاسی انتقاد کرد.

محمد حسین آقاسی، وکیل و حقوقدان از ایران، تاکید داشت ایجاد تشکل های مدنی بر محور حقوق بشر آنها را به هدفی برای برخورد سیاسی بدل می کند و آنها را از کار خود در دفاع از مدافعان حقوق بشر و دموکراسی باز می دارد. اما به باور رزاقی همین قابلیت حقوق بشر برای محور قرار گرفتن است که باعث شده حکومت چنین برخورد شدیدی با هر گونه انباشت قدرت اجتماعی در هر کجا در دستور کار قرار داده است و حقوق بشر به پدیده ای سیاسی بدل شده است.

بهترین پاسخ پرسش روز چهارشنبه را فرید و شهاب الدین دادند. فرید اشاره داشت که انقلاب ۵۷ نسبتا بدون خونریزی انجام گرفت اما نتیجه اش ولایت مطلقه فقیه شد. شهاب الدین هم نوشت اگر یک قرن هم مبارزات خشونت پرهیز طول بکشد بهتر است تا با خشونت یک سیستم دیگر را سر کار آورد.

با افق از طریق فیس بوک و ای میل در تماس باشید.

ofogh@voanews.com

http://www.facebook.com/pages/Ofogh/113943965346156

استیون هدلی: تحریم بین المللی باید صادرات نفت ایران را هدف قرار دهد

متن کامل مصاحبه اختصاصی افق با استیون هدلی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید در سالهای ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹، نماینده ی وزارت دفاع در مذاکرات استارت یک و دو با مسکو، مشاور هیات ویژه بررسی فروش تسلیحات آمریکا به ایران در سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۷. هدلی اینک مشاور ارشد امور بین الملل موسسه صلح آمریکا در واشنگتن است و یک موسسه حقوقی با نام رایس هدلی گروپ باتفاق کاندالیزا رایس، وزیر پیشین امور خارجه آمریکا را اداره می کند.

سیامک دهقانپور:
«جمهوریخواهان با بازگشت به قدرت در واشنگتن دولت اوباما را برای تشدید سیاست اش در برابر ایران تحت فشار خواهند گذاشت؟»
استیون هدلی:
«به تصور من حضور جمهوریخواهان در واقع دست رئیس جمهوری را بیشتر باز می گذارد. جمهوریخواهان از تشدید تحریم و فشار تا دست کشیدن رهبری ایران از برنامه جنگ افزار هسته ای اش حمایت می کنند از این رو موقعیت پرزیدنت اوباما تقویت می شود زیرا حمایت قوی جمهوریخواهان در کنگره را با خود خواهد داشت.»
سیامک دهقانپور:
«اما، جمهوریخواهانی هستند که منتقد رویکرد گفتگوی رئیس جمهور با ایران هستند؟»
استیون هدلی:
«دولت اوباما تلاش کرد با ایران تماس و تعامل داشته باشد اما، مشکل این است که ایران صادقانه در این راه پا نگذاشت و این مایه تاسف است. بنظر من گروهی از قانونگزاران جمهوریخواه و همچنین بعضی دموکرات ها رئیس جمهور را برای تشدید تحریم ایران زیر فشار خواهند گذاشت. تحریم ها توجه ایران را به خود جلب کرده و بروشنی موثر بوده است. اما، هنوز در سطحی نیست که رژیم مجبور باشد میان بقای خود و برنامه ی جنگ افزار هسته ای اش یکی را انتخاب کند. آنها نمی توانند هر دو را در داشته باشند. برای رسیدن به آن نقطه تحریم بین المللی باید صادرات نفت و دیگر مسائل را هدف بگیرد. کنگره بویژه جمهوریخواهان احتمالا در این مسیر حرکت خواهند کرد. مشکل این است که ایران در مذاکرات جدیت نشان نمی دهد.»

سیامک دهقانپور:
«شما در آخرین روزهای خدمت خود در کاخ سفید گفتید بزرگترین چالش دولت اوباما در منطقه ایران خواهد بود و تلاش های شما اهرم مناسبی را برای اعمال فشار بر ایران در اختیار آنها قرار داده است. دولت اوباما از آن اهرم برای شکل دهی یک سیاست موثر استفاده کرده است؟»
استیون هدلی:
«من فکر می کنم خیلی خوب کار کردند. آنها در حوزه ی تحریم قطعنامه ی قوی را در شورای امنیت تصویب کردند و کشورهای بسیاری را به اعمال اقداماتی فراتر متقاعد کردند. از این رو بهتر از آن که من انتظار داشتم در تحریم ها عمل کردند. مساله این است که رژیم ایران به اقداماتی تاکتیکی در مذاکرات دست زده اما، تصمیمی استراتژیک برای دست کشیدن از برنامه ی جنگ افزار هسته ای اش نگرفته است و از پیشنهاد جامعه ی جهانی برای برخورداری از حق خود یعنی یک برنامه ی هسته ای صلح آمیز استفاده نمی کند... وضعیتی که هیچکس نمی خواهد در آن درگیر شود انتخاب میان پذیرش یک ایران با مسیری روشن به سوی تولید جنگ افزار هسته ای یا استفاده از نیروی نظامی است. هر دو گزینه های بسیار دشواری اند.»

سیامک دهقانپور:
شما می گویید سیاست خارجی اوباما عناصر مشترک بسیاری با سیاست خارجی بوش دارد. این دقیقا همان چیزی است که رهبران ایران رئیس جمهور را به آن متهم می کنند. از سویی مردم نیز انتقاد می کنند که در روزهای اعتراضات خیابانی دولت احمدی نژاد را زیر فشار نگذاشت. آیا واشنگتن به سیاست خارجی دوران بوش در برابر ایران بازمی گردد؟
استیون هدلی:
«فکر می کنم کمی تفاوت می کند. این مساله مربوط به پرزیدنت بوش و پرزیدنت اوباما نیست. توقف غنی سازی اورانیوم در نطنز که وسیله ی دستیابی به تولید جنگ افزار هسته ای است خواست جامعه ی جهانی و چین و روسیه است. البته بنظرم دولت اوباما در راستای حمایت از خواست مردم ایران کمی کند عمل کرد. انتخابات سراسر ساختگی بود و این چیزی نیست که مردم پر غرور ایران سزاوار آن باشند.»ُ
سیامک دهقانپور:
«صحبت های بسیاری هست که جمهوریخواهان در کنگره ممکن است برنامه هایی چون ترویج دموکراسی در ایران را که در زمان دولت شما اجرا می شد و با انتقاد فعالان سیاسی روبرو شد از سر بگیرند.»
استیون هدلی:
«مساله ی بسیار ظریفی است که ما حمایت خود را از عناصری در جامعه ی ایران که خواهان آزادی بیشتری برای مردم هستند نشان دهیم. اما طوری که اعتبار آن ها خدشه دار نشود و رژیم نتواند به ناروا آنها را به عنوان مامور آمریکا معرفی کند. دست آخر این مردم هستند که باید برای آزادی شان مبارزه کنند کس دیگری نمی تواند به جای آن ها عمل کند. آنچه که ما می توانیم انجام دهیم این است که از طریق برنامه هایی مانند برنامه ی شما اطلاعات را در اختیار آنها قرار دهیم و انتخاب را بر عهده ی مردم ایران بگذاریم... مردمی که در ایران اعتراض می کنند برای آمریکا دست به این کار نمی زنند. برای خودشان، امیدهایشان برای فرزندانشان، و تقویت کشورشان چنین می کنند. آنها برای دلیل درستی به این امر دست می زنند و ما باید از آن حمایت کنیم.»ُ

سیامک دهقانپور:
«آیا با توفیقی که از عملکرد استاکس نت بر برنامه ی هسته ای ایران شنیده می شود باید تصور کرد جنگ با ایران پیشاپیش آغاز شده است؟»
استیون هدلی:
«وقتی به چارچوبی که پرزیدنت بوش تنظیم کرد و به باور من کماکان راهگشای دولت اوباما است نگاه کنیم این نکته در کانون توجه است که به هر کار ممکن برای به تعویق انداختن زمان امکان دستیابی ایران به جنگ افزار هسته ای و سرعت دادن به فرا رسیدن روزی که یک دولت دموکراتیک و متمایل به همکاری با جامعه ی جهانی در ایران بر سر کار باشد باید دست زد. کاملا قطعی است بر مبنای گزارش های آژانس که ایران در مرکز غنی سازی نطنز با مشکلاتی روبرو شده است و این امری دلخواه است اما، درباره ی منبع استاکس نت و قابلیت هایش هنوز چیز زیادی نمی دانیم.»ُ
سیامک دهقانپور:
«آیا متاسف هستید که کاخ سفید را پس از هشت سال فعالیت بدون حل مساله ایران ترک کردید؟»
استیون هدلی:
«در عراق ما به نقطه ای رسیدیم که با گزینه ی جنگ رو در رو قرار گرفتیم و پرزیدنت بوش به عنوان آخرین گزینه دست به آن زد. در مورد ایران ما در چنین شرایطی قرار نداریم. در سال دو هزار و هشت در آن شرایط قرار نداشتیم و الان هم هنوز به آن نقطه نرسیده ایم. هنوز زمان برای دیپلماسی و فرصت برای تحریم و اعمال فشار هماهنگ بین المللی وجود دارد اما، در حدود یک تا دو سال دیگر اگر روشن شود که جامعه ی جهانی نمی تواند ایران را از مسیر تولید جنگ افزار هسته ای با توسل به غنی سازی بازگرداند آنموقع جامعه ی جهانی باید به تصمیم گیری های دشواری دست بزند... ما در موقعیت بدتری نسبت به سه سال پیش قرار داریم زیرا ایران به غنی سازی و تکمیل آن و تولید اورانیوم غنی شده ادامه داده است آنچه که خبر تاسف آور است این که ایران به مسیر روشنی برای دستیابی به جنگ افزار هسته ای نزدیکتر شده است.»

افق، پنجشنبه، بیست و سوم دی، سیزدهم ژانویه، بخش دوم

افق، پنجشنبه، بیست و سوم دی، سیزدهم ژانویه، بخش اول

افق، چهارشنبه، بیست و دوم دی، دوازدهم ژانویه، بخش اول

افق، چهارشنبه، بیست و دوم دی، دوازدهم ژانویه، بخش دوم

افق، سه شنبه، بیست و یکم دی، یازدهم ژانویه، بخش اول

افق، سه شنبه، بیست و یکم دی، یازدهم ژانویه، بخش دوم

افق، دوشنبه، بیستم دی، دهم ژانویه، بخش اول

افق، دوشنبه، بیستم دی، دهم ژانویه، بخش دوم

چشم به راه افق

افق را در هفته اول چه کسانی رصد می کنند؟

کارشناسان هفته اول افق و موضوع ها:

دوشنبه، بیستم دی، دهم ژانویه ۲۰۱۱، هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

تاثیر سیاست خارجی جمهوریخواهان بر رویکرد اوباما در برابر ایران

عباس میلانی، رئیس مرکز مطالعات ایران در دانشگاه استنفورد، از مدیران پروژه دموکراسی ایران در موسسه هوور، نویسنده آثار متعددی از جمله تازه ترین آن کتاب شاه (توزیع در بازار آمریکا هفته اول ژانویه)؛ رسول نفیسی، استاد جامعه شناسی دانشگاه استریر، از نویسندگان کتاب ظهور پاسداران منتشر شده توسط موسسه رند، از اعضای کار گروه گزارش مشترک موسسه صلح آمریکا و مرکز استیمسن در باره ایران.

سه شنبه، بیست و یکم دی، یازدهم ژانویه ۲۰۱۱، هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

ریشه های شکاف میان اصولگرایان

ابوالحسن بنی صدر، نخستین رئیس جمهور ایران پس از انقلاب ۵۷، اقتصاددان و نویسنده آثار متعددی از جمله خیانت به امید و اقتصاد توحیدی؛ حسین علیزاده، کاردار موقت و معاون مستعفی سفارت ایران در هلسینکی، دیپلمات در بلغارستان و مصر، نویسنده کتاب تاریخ روابط ایران و مصر، لیسانس فلسفه از دانشگاه تهران و فوق لیسانس روابط بین الملل از دانشکده روابط بین الملل وزارت امور خارجه ایران.

چهارشنبه، بیست و دوم دی، دوازدهم ژانویه ۲۰۱۱، هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

سیاست و خشونت در ایران

رامین جهانبگلو، استاد علوم سیاسی و فلسفه دانشگاه تورنتو، برنده ی جایزه صلح سال ۲۰۰۹ سازمان ملل، نویسنده ی آثار متعددی چون اندیشه عدم خشونت، و گاندی و ریشه های فلسفی عدم خشونت، امین بزرگیان، سردبیر نشریه توقیف شده گلستان ایران، روزنامه نگار و تحلیلگر مسائل اجتماعی ایران، تحصیلکرده دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، ساکن فرانسه.

پنج شنبه، بیست و سوم دی، سیزدهم ژانویه ۲۰۱۱، هشت و پانزده دقیقه شب به وقت تهران:

موضوع: حقوق بشر محور ائتلاف های اجتماعی و سیاسی

پرسش برنامه: آیا وضعیت نگران کننده ی حقوق بشر در ایران ناشی از ضعف جامعه ی مدنی است؟

سهراب رزاقی، پژوهشگر مهمان دانشگاه آمستردام، رئیس هیات مدیره موسسه عرصه سوم، استاد پیشین دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و مدیر موسسه توقیف شده کنشگران داوطلب، نویسنده گزارش جامع وضعیت جامعه مدنی در ایران در سال ۲۰۱۰، معاون امور سازمان های غیرانتفاعی وزارت کشور در دولت خاتمی؛ مهرانگیز کار، پژوهشگر دانشگاه هاروارد، حقوقدان و وکیل حقوق بشر، برنده جایزه ی فعال مدنی سال ۲۰۱۰ از سوی کنگره اسلامی آمریکا در روز جهانی حقوق بشر، نویسنده کتاب های متعددی از جمله عبور از خط قرمز.

مهمان ویژه هفته: استیون هدلی، مشاور امنیت ملی کاخ سفید طی سال های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹، مشاور ارشد امور بین الملل موسسه صلح آمریکا. هدلی نماینده ی وزارت دفاع آمریکا در مذاکرات استارت یک و دو با مسکو بود و طی سال های ۱۹۸۶ تا ۱۹۸۷ سمت مشاور هیات ویژه بازبینی فروش تسلیحات آمریکا به ایران را برعهده داشت.